List do wiernych dotyczący zmian w liturgii i funkcjonowaniu instytucji duszpasterskich w celu ochrony przed koronawirusem
13 marca 2020 r.
Drodzy Bracia i Siostry,
Koronawirus, który wywołuje chorobę COVID-19, dotarł i szerzy się w Europie. Przypadki tej choroby zostały zarejestrowane również na Litwie. Zachęcam, abyśmy w obliczu tego zagrożenia całym sercem modlili się za siebie wzajemnie, za chorujących na Litwie i na całym świecie, za osoby leczące ich i opiekujące się nimi, za ludzi podejmujących decyzje na szczeblu państwowym.
Wielu z Was w ostatnich dniach pytało, jakich środków ostrożności należy przestrzegać w kościołach, domach parafialnych oraz innych ośrodkach duszpasterskich, aby uchronić siebie i innych od zarażenia się koronawirusem.
Po pierwsze, na pewno już zwróciliście uwagę, że w kościołach została umieszczona informacja przygotowana przez Ministerstwo Służby Zdrowia, w której wymienia się siedem środków ostrożności, które w dużym stopniu zmniejszają niebezpieczeństwo zarażenia się koronawirusem: częste mycie rąk mydłem lub płynem dezynfekcyjnym, stosowanie zasad ochrony podczas kaszlu i kichania, unikanie bliskiego kontaktu fizycznego z innymi ludźmi i tym podobne. Jeżeli jeszcze nie zapoznaliście się z tą informacją, prosimy o niezwłoczne zrobienie tego!
Po drugie, czasowo – dopóki będzie istniało niebezpieczeństwo zarażenia – uwzględniając doświadczenie najbardziej dotkniętych wirusem diecezji na świecie, w kościołach kropielnice, przeznaczone na wodę święconą, będą puste. Dlatego po wejściu do kościoła należy się przeżegnać bez zamaczania palców w wodzie święconej. Znak krzyża – podobnie jak również woda święcona – jest jednym z najstarszych i szczególnie czczonych przez chrześcijan sakramentaliów. Pamiętajmy zawsze o znaku krzyża.
Po trzecie, zwracamy Waszą uwagę, że na skutek zaistniałej na Litwie sytuacji epidemiologicznej, od dzisiaj czasowo (do ich odwołania) ulegają zmianie również pewne elementy liturgiczne oraz sposoby przyjmowania sakramentów:
- na okres wstrzymania działalności placówek edukacyjnych przerywane są wszystkie zajęcia z katechezy dla dzieci i dorosłych, jednak nie przerywa się zajęć w małych grupach przygotowujących dorosłych do chrztu;
- podczas przewidzianego w Mszale rzymskim ofiarowania (MR, 417) ksiądz ręce może umyć nie wodą, lecz płynem dezynfekcyjnym;
- znak pokoju przed modlitwą Baranku Boży należy przekazać sobie wzajemnie przez skinięcie głową, a nie uścisk rąk; podczas modlitwy Ojcze nasz nie należy trzymać się za ręce;
- nie należy całować żadnych przedmiotów – zarówno krzyży i relikwiarzy, jak i pierścienia biskupa. Na początku i na końcu Mszy św. duchowny nie całuje ołtarza, a po przeczytaniu Ewangelii – księgi Ewangelii;
- Komunię św. można w tym czasie przyjąć na trzy sposoby: w zwykły sposób (do ust), na rękę lub w formie komunii duchowej (tj. gorącego pragnienia przyjęcia komunii sakramentalnej). Komunię duchową może przyjąć również osoba uczestnicząca we Mszy św. transmitowanej w telewizji lub w radiu;
- dzieci i dorośli nie uzyskają błogosławieństwa poprzez znak krzyża kreślony palcem osoby duchownej na czole osoby proszącej o błogosławieństwo – znak krzyża będzie kreślony na odległość, bez dotykania tej osoby;
- na wewnętrznej stronie konfesjonału na kratce będzie przyklejany kawałek cienkiej przezroczystej folii, który regularnie będzie zmieniany;
- kropielnice, przeznaczone na wodę święconą, będą puste, przy wejściu do kościoła należy przeżegnać się bez zamaczania palców w wodzie święconej;
- podczas liturgii oraz innych czynności zalecane jest zachowanie jak największej odległości między uczestnikami, unikanie tłoku;
- osoby duchowne są zachęcane do zrezygnowania z wyjazdów do innych krajów;
- o ewentualnych dodatkowych zmianach w diecezjach duchowieństwo i wierni będą informowani przez biskupów diecezjalnych.
Przypominamy, że obowiązek uczestniczenia w niedzielnej Mszy św. dotyczy tylko tych osób, które są w stanie go spełnić, tzn. są wystarczająco zdrowe. Każdy wierny, który odczuje objawy choroby podobne do grypy lub przeziębienia (gorączkę, kaszel, duszności lub inne zaburzenia oddychania), jest zaliczany do grupy podwyższonego ryzyka zarażenia koronawirusem, chorujący na choroby przewlekłe, opiekujący się ludźmi chorymi lub w starszym wieku, jest zachęcany do nie uczęszczania na Mszę św. i modlenia się w domu. Osoby, które nie będą mogły z powodu swojego lub innych zdrowia oraz bezpieczeństwa uczestniczyć w niedzielnej Mszy św., będą mogły spełnić ten obowiązek, oglądając Mszę św. transmitowaną w telewizji lub radiu. Msza św. codziennie będzie transmitowana w tym czasie w niedzielę o godz. 12.30 w programie telewizyjnym LRT Plius televizija oraz w programie radiowym LRT Klasika.
W przeszłości przez nasz kraj przetoczyło się wiele epidemii. Podczas nich niemało osób duchownych stawało się duchowymi przywódcami swojej wspólnoty, a wielu wiernych – przykładem bohaterskiej służby cierpiącym bliźnim. Również dzisiaj pierwszym istotnym sposobem właściwego reagowania na stale zmieniającą się sytuację jest zachowanie zdrowego rozsądku, unikanie paniki i przestrzeganie zaleceń, które wydają kompetentne instytucje państwowe oraz biskupi litewscy. Proboszczowie stale i operatywnie będą Was informowali o tym, jakie czasowe zmiany są niezbędne w kościele, pracy duszpasterskiej i liturgii.
Drodzy Bracia i Siostry! Jak każde wyzwanie w życiu człowieka, również to zagrożenie jest okazją do tego, abyśmy pielęgnowali i hartowali swoje zaufanie do Boga oraz poświęcili więcej czasu na modlitwę i przemyślenie Męki Chrystusa. Jest to paradoksalne, lecz ten na pierwszy rzut oka izolujący ludzi od siebie okres może pomóc nam na nowo odnaleźć wartość wspólnoty i wzajemnej bratniej pomocy. Zastanówmy się, czy w sąsiedztwie nie ma samotnych ludzi w starszym wieku, którym potrzebna jest pomoc w zaopatrzeniu artykułami spożywczymi lub innymi środkami pierwszej potrzeby, czy nie możemy pomóc zaopiekować się dziećmi lekarzy, pielęgniarek i tych, którzy muszą w tym czasie iść do pracy? Dbajmy o własną ochronę, lecz pamiętajmy również o swoich bliźnich. Jesteśmy braćmi i siostrami a najbardziej to odczuwamy wówczas, gdy grozi nam jakieś niebezpieczeństwo, które wydaje się większe i straszniejsze ponad wszystko. Najsilniejszy jednakże jest Chrystus, którego Droga Krzyżowa niechybnie prowadzi do Zmartwychwstania, przezwyciężającego wszystkie choroby a nawet śmierć.
Arcybp Gintaras GRUŠAS
Przewodniczący Konferencji Litewskich Biskupów